Prace Wacława Nałkowskiego w naszych zbiorach

• Jezioro Lepelskie w systemacie Berezyńskim. Warszawa, 1885 (druk. E. Skiwskiego). 34 s., mapa kolor. Odb. z: Pamiętnik Fizyjograficzny, t. 5.
• Zarys geografii powszechnej (rozumowej). Warszawa: „Przegląd Pedagogiczny”, 1887. 598, VI, II, II s., 44 fig.
• Wschodnia granica Europy. Warszawa: T. Paprocki i S-ka, 1887. 22 s. Dod. Miesięczny do Przegl. Tyg., 22.
• Zarys geografii powszechnej (rozumowej). Wyd. 2 przez autora przejrz. i dop. Warszawa: T. Paprocki i S-ka, 1894. V, 516 s., drzewor.
• Zarys geografii powszechnej (poglądowej). Warszawa: Gebethner i Wolff, 1895. 327 s., ryc., mapy, tabl.
• Forpoczty. Książka zbiorowa napisana przez Wacława Nałkowskiego, Maryę Komornicką i Cezarego Jellentę. Lwów: nakł. autorów, 1895. 270, [2] s.
  Zawiera następujące prace Wacława Nałkowskiego: s. 5 - 49: Forpoczty ewolucyi psychicznej i troglodyci; s. 104 - 126: Natura i siła; s. 181 - 192: Trzeba mieć metodę; s. 269 - 270: Głos Wacława Nałkowskiego w sprawie Cezarego Jellenty.

  Czytaj więcej: Prace Wacława Nałkowskiego w naszych zbiorach

Wacław Nałkowski (1851 – 1911)

W styczniu 1911 roku pismo „Zaranie” zamieściło „Wspomnienie pozgonne”, w którym donosiło: „I znów ponieśliśmy wszyscy wielką stratę. Ubył społeczeństwu człowiek rzadkich zalet, człowiek głębokiej wiedzy, człowiek dzielny i szlachetny, który całe życie poświęcał ciężkiej pracy.

Zgasł Wacław Nałkowski, uczony geograf i nauczyciel, pisarz dzieł naukowych, człowiek jasnego umysłu, wielkiej nauki i niezwykłej prawości charakteru! (…) Zmarł 29–go stycznia r.b., mając lat 60. Śmierć zabrała go nagle w wieku, w którym ludzie zdolni są jeszcze długo na pożytek społeczeństwa pracować”[1].

Czytaj więcej: Wacław Nałkowski (1851 – 1911)

"Życie wznowione" Wacława Nałkowskiego. O portrecie geografa

17 listopada 1951 roku Zofia Nałkowska zapisała w „Dzienniku”: „Przyjazd Aneri z pięknym portretem W.N.”[1]. W ten sposób pisarka odnotowała dzień, w którym krakowska artystka Irena (Aneri) Weissowa (1888–1981) ukończyła portret jej ojca Wacława Nałkowskiego.

Na portrecie, namalowanym z okazji 100. rocznicy urodzin wybitnego humanisty i uczonego, Wacław Nałkowski został przedstawiony dokładnie tak, jak w zachowanych opisach: „Pan Nałkowski był wysoki, smukły, szczupły, piękny, z ciemną chmurą włosów nad bladością twarzy pociągłej, o długim nosie, z błyskiem ślicznego uśmiechu nad czarnością brody, która była raczej rozszerzająca twarz u dołu i krótka. Pan Nałkowski miał długi, ówczesnej mody surdut czarny matowy, w atłasowe paski, pan Nałkowski miał wiązany krawat granatowy w białe groszki” (Helena Boguszewska (1886–1978) – pisarka); „W jego spojrzeniu i w tym uśmiechu była świeżość i nowość jakiegoś pięknego, nieznanego życia” (Nela Miłkowska – Samotyhowa – historyk sztuki, uczennica Nałkowskiego).

Czytaj więcej: "Życie wznowione" Wacława Nałkowskiego. O portrecie geografa

Działalność krytyczno-literacka Wacława Nałkowskiego

Wacław Nałkowski przeszedł do historii jako przede wszystkim wielki geograf (a raczej antropogeograf), autor fundamentalnych prac z tej dziedziny, ojciec polskiej geografii rozumowej. W mniejszym natomiast stopniu w powszechnej świadomości łączy się to nazwisko z literaturą. A przecież i na tym polu ma Nałkowski osiągnięcia godne zauważenia, stawiające go w rzędzie najznamienitszych krytyków przełomu wieków.

Czytaj więcej: Działalność krytyczno-literacka Wacława Nałkowskiego

Głos w dyskusji

Pozwolę sobie powiedzieć parę słów o ojcu Zofii Nałkowskiej, bo tak go postrzegam, z tej racji, że się nią zajmuję. Nie jest on dla mnie oczywiście tylko ojcem pisarki, jest jedną z większych postaci polskiej inteligencji początku wieku. Tej wybitnej inteligencji, która uważała – jak formułował to Brzozowski – świat za zadanie, czyli obowiązek inteligencji, która winna wszystkie swoje siły skupić na tym, żeby wnieść jakąś pozytywną zmianę w istniejący porządek świata.

Czytaj więcej: Głos w dyskusji

Wacław Nałkowski – wspomnienie o ojcu Zofii Nałkowskiej

O Wacławie Nałkowskim jako geografie można mówić i pisać wiele, na co nie pozwalają wąskie ramy referatu. Z konieczności zatem ograniczam się do przedstawienia sylwetki tego wielkiego geografa, który żył i tworzył na przełomie wieków i, dzięki któremu, polska geografia w tym okresie była geografią światową. Wacław Nałkowski był uznawany na arenie międzynarodowej, chociaż mało publikował w językach obcych; dzięki jednak nowatorskiemu podejściu do uprawianej dziedziny wiedzy wiele o nim pisano. Był on nie tylko geografem lecz także działaczem społecznym i pedagogiem, dużo czasu poświęcał popularyzacji nauk o Ziemi.

Czytaj więcej: Wacław Nałkowski – wspomnienie o ojcu Zofii Nałkowskiej